Χωρίς δημόσιες επενδύσεις είναι αστείο να μιλάμε για ανάπτυξη

 

Η συζήτηση για την «ανάπτυξη» αναζωπυρώνεται κάθε χρόνο λίγο πριν από τη ΔΕΘ. Σήμερα, δυόμισι χρόνια περίπου εντός της «μνημονιακής εποχής», το αίτημα για ανάπτυξη είναι πιο επείγον από ποτέ. Είναι γνωστό ότι μέσα σε μία πενταετία η ελληνική οικονομία θα έχει απολέσει πάνω από το 20% του ΑΕΠ της, ενώ και το 2013 προμηνύεται το ίδιο ζοφερό, με την ανεργία να τείνει σε πραγματικά ποσοστά που θα προσεγγίζουν το 27%-28%, σύμφωνα με την έκθεση του ΙΝΕ ΓΣΕΕ που ανακοινώθηκε χθες.

Η στρατηγική της κυβέρνησης απέναντι στο ζήτημα της ανάπτυξης δυστυχώς μοιάζει με σχέδια επί χάρτου, τα οποία όχι απλώς θα είναι ατελέσφορα σε σχέση με την ενίσχυση της οικονομικής δραστηριότητας, αλλά στο όνομα δήθεν τον επενδυτικών κινήτρων απειλεί να καταστρέψει κάθε έννοια εργασιακών σχέσεων, φορολογικού δικαίου και κοινωνικού κράτους. Ενδεικτική είναι η πρόσφατη βιασύνη Χατζηδάκη να προαναγγείλει την εγκαθίδρυση Ειδικών Οικονομικών Ζωνών, η αποτελεσματικότητα των οποίων αμφισβητείται έντονα από τη διεθνή βιβλιογραφία.

Η μετατροπή της Ελλάδας σε πάρκο αναψυχής για το κεφάλαιο -αυτή είναι η αναπτυξιακή στρατηγική κυβέρνησης και τρόικας- δεν θα αυξήσει τις επενδύσεις, ούτε και την απασχόληση. Δύο είναι οι βασικοί λόγοι:

1. Σε συνθήκες εξαιρετικής οικονομικής αβεβαιότητας είναι σχεδόν απίθανο το ιδιωτικό κεφάλαιο να επενδύσει σε παραγωγικά έργα, αφού στην ουσία κανείς δεν ξέρει τι πρόκειται να συμβεί εντός των επόμενων μηνών. Το ρίσκο της επένδυσης είναι πολύ μεγάλο με αποτέλεσμα να αποθαρρύνονται επενδυτικά έργα που κάτω από άλλες συνθήκες θα θεωρούνταν επικερδή.

2. Ένας από τους βασικότερους προσδιοριστικούς παράγοντες για τις επενδύσεις (ακόμα και με βάση ερωτηματολόγια του ΙΟΒΕ) είναι η κατάσταση της εσωτερικής αγοράς, δηλαδή αν υπάρχει προοπτική απορρόφησης της παραγωγής που θα προκύψει από την επένδυση στο εσωτερικό της οικονομίας. Σε μία περίοδο που η ιδιωτική κατανάλωση συνθλίβεται, η συρρίκνωση της αγοράς είναι εξαιρετικά μεγάλο αντικίνητρο για ιδιωτικές επενδύσεις. Επομένως, ακόμα και αν οι τράπεζες απελευθέρωναν ρευστό, θεωρείται μάλλον απίθανο να ξεκινούσε η επενδυτική διαδικασία.

Σε τέτοιες συνθήκες οικονομικής ύφεσης ο μόνος τρόπος για να δραπετεύσει η οικονομία από τον φαύλο κύκλο είναι οι δημόσιες επενδύσεις. Δηλαδή το Δημόσιο να αντιμετωπίσει τις παραγωγικές επενδύσεις ως ένα αγαθό απαραίτητο για την ευημερία της κοινωνίας και επομένως να αναλάβει αυτό την παραγωγή του. Να καταστήσει τις επενδύσεις δημόσιο αγαθό με την οικονομική έννοια.

Το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων διαρκώς μειώνεται σε κάθε προϋπολογισμό και, από ό,τι φαίνεται, και το 2013 θα είναι μειωμένο σε σχέση με το ήδη χαμηλό του 2012. Παρόλα αυτά η χρησιμότητά του, ειδικά σε περιόδους τέτοιας ύφεσης, είναι κάτι που δεν μπορεί να αμφισβητηθεί από καμία οικονομική θεωρία. Από τη στιγμή που δεν μπορεί να αμφισβητηθεί, οι νεοφιλελεύθεροι θα αντιτείνουν ότι «ωραία όλα αυτά, αλλά πού θα βρει το Ελληνικό Δημόσιο χρήματα για να επενδύσει;».

Και αυτός ο σκόπελος μπορεί να ξεπεραστεί. Ήδη έχουν κατατεθεί πολλές ρεαλιστικές προτάσεις σχετικά με τον ρόλο της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων¹ ή τη συγκέντρωση των κεφαλαίων του ΕΣΠΑ σε ένα ταμείο, παρακάμπτοντας τις τράπεζες. Μία όμως εξαιρετικά ενδιαφέρουσα πρόταση έχει κατατεθεί από σημαντικούς συστημικούς οικονομολόγους, που σήμερα κατέχουν θέσεις – κλειδιά σε διεθνείς οργανισμούς όπως ο O. Blanchard, επικεφαλής οικονομολόγος του ΔΝΤ. Αυτός λοιπόν προτείνει να μην υπολογίζεται λογιστικά το κόστος των δημοσίων επενδύσεων στον υπολογισμό του δημοσιονομικού ελλείμματος, στο πλαίσιο του Συμφώνου Σταθερότητας, για να απελευθερωθούν πόροι για δημόσιες επενδύσεις εντός Ευρωζώνης². Την ίδια άποψη υποστήριξε την άνοιξη του 2012 και ο επικεφαλής οικονομολόγος του ΟΑΣΑ³ ως βασικό βήμα για την αποφυγή κατάρρευσης της Ευρωζώνης.

Με αυτόν τον τρόπο οι δημόσιες επενδύσεις θα σταματήσουν να επιβαρύνουν το δημόσιο έλλειμμα και, λόγω της θετικής τους συνεισφοράς στην ανάπτυξη, εν τέλει θα έχουν θετική δημοσιονομική επίπτωση.

Τέτοιες ιδέες η ελληνική κυβέρνηση αποκλείεται να τις θέσει στο πλαίσιο της διαπραγμάτευσης, γιατί φοβάται ότι δεν βοηθούν στην αξιοπιστία της Ελλάδας. Όμως, αν η Ελλάδα δεν προχωρήσει άμεσα σε ένα μεγάλο πρόγραμμα δημοσίων επενδύσεων και συνεχίσει να προτείνει γελοιότητες τύπου ΕΟΖ, πολύ σύντομα θα βρεθεί μπροστά σε ακόμα πιο δυσάρεστες καταστάσεις.

• Facebook
• Twitter
• Linkedin
• Pinterest

You Might Also Like

Οικονομια

« PREV

NEXT »